Het bestuur van de Stichting Gedenkteken Zr. Ms. Adder herdacht dit feit op 5 juli 2022, waarbij de aandacht meer op de omgekomen opvarenden kwam te leggen. Na de herdenkingsceremonie in de Oude Kerk op Scheveningen werd een ieder uitgenodigd om te voet naar het monument op de boulevard te gaan alwaar de kranslegging plaatsvond.

De COM Onderafdeling Den Haag was door het bestuur van de Stichting Gedenkteken Zr. Ms. Adder uitgenodigd om de ceremoniële herdenking bij te wonen. Om 17:00 uur begon in de kerk de herdenkingsbijeenkomst waar een aantal sprekers ingingen op de ramp met Zr. Ms. Adder.

Het welkomstwoord werd gesproken door de voorzitter van de Stichting Gedenkteken Zr.Ms. Adder, Richard Schmüll, Hierna voerde een aantal sprekers het woord o.a.:

Namens de gemeente Den Haag door de Eerste Locoburgemeester Kavita Parbhudayal, namens de Commandant der Zeestrijdkrachten, Commandeur Harold Liebrechts, namens de Koninklijke Vereniging van Marine Officieren, Kapitein Luitenant ter zee Rob Pulles, namens de Stichting Gedenkteken Zr. Ms. Adder, Kapitein Luitenant ter zee b.d. Jan Kees van Dalsen.

Er werd muzikale medewerking verleend door de Tamboers en Pijpers van het Korps Mariniers.
Om ca.18.00 uur volgde een wandeling naar het monument ter hoogte van de vuurtoren alwaar de kransleggingen plaatsvonden, een ceremonieel dat om 18:15 uur een aanving en om 19:00 uur werd beëindigd

Historie

Op de avond van 5 juli 1882 verging de rammonitor Zr. Ms. Adder op slechts 4,5 mijl voor Scheveningen ter hoogte van de vuurtoren. Alle 65 opvarenden verdronken en het is daarmee tot op heden de grootste ramp bij de Koninklijke marine in vredestijd. Een deel van hen vond een laatste rustplaats in een massagraf op de begraafplaats Huisduinen in Den Helder, waar een monument aan de ramp herinnert. Een groot aantal is nooit gevonden en niet uitgesloten is dat zich nog stoffelijke resten bevinden in de romp die op ongeveer 21 meter diepte ondersteboven op de zeebodem terecht kwam en in het zand verzonken ligt.

Rammonitor

De Zr.Ms. Adder (1875) was een Nederlandse rammonitor, dit was een klasse van verhoudingsgewijs kleine oorlogsschepen. Ze waren niet snel noch sterk bepantserd maar waren wel met relatief grote kanonnen uitgerust. Sommige marines, waaronder de Koninklijke Marine, gebruikten ze vanaf de jaren 60 van de 19e eeuw.

Ondergang van het schip

Het schip was op 4 juli 1882 ’s avonds vertrokken uit Amsterdam en voer de volgende dag, woensdag 5 juli, om half 10 ’s morgens langs IJmuiden naar zee, met de bedoeling uiteindelijk naar Hellevoetsluis te varen. Zoals ieder jaar zou het schip aldaar tot oktober gedetacheerd blijven om oefeningen op de Noordzee te doen. Wanneer de oefeningen zouden zijn afgelopen dan zou het schip terugkeren naar de marinewerf te Amsterdam,
Dat het schip een moeilijke reis zou krijgen was wel bekend omdat er een harde westenwind stond. Om 12:00 uur schoot de wind plotseling naar westzuidwest, tegen 15:00 uur die middag woei het hard.

Na de ondergang

Op vrijdag 7 juli 1882 werd te Nieuwediep een reddingsboei opgevist, waarop Zr. Ms. monitor Adder geschilderd stond. In de nabijheid van Callantsoog, Huisduinen en Petten dreven stukken hout; later op de dag spoelden aldaar lijken aan. Daarnaast reddingsgordels en nog een boei, stukken van het wapen, verbrijzelde deuren, delen van sloepen en ander houtwerk. in IJmuiden vond men dicht bij de zeehoofden drijfgordels. Er was een vreselijke ramp gebeurd en zond onmiddellijk twee stoomvaartuigen van het loodswezen en twee particuliere stoomschepen de zee op om te gaan kijken wat er gebeurd was. Men begon te vermoeden dat de Adder met man en muis vergaan was.

De ramp leidde tot de oprichting van de huidige Koninklijke Vereniging van Marine Officieren (KVMO) die op 10 april 1883 haar eerste bijeenkomst hield, en tot de instelling van de voorganger van de huidige Kustwacht in 1885.

Op Scheveningen, zo dicht bij de plaats van het onheil, raakte de ramp in de vergetelheid.
Dit jaar is het dus precies 140 jaar geleden dat deze ramp zich voor de Scheveningse kust voltrok.

Bron tekst: Stichting Gedenkteken Zr. Ms. Adder , Wikipedia.org
Foto’s: Mieke Caminada,
Kopfoto: Wikipedia.org
Tekst bewerking: Jaap C. de Bruin